شب‌های سفید روسیه |چه زمانی، کجا و چطور رخ می‌دهد؟

تصور کنید نیمه‌ شب است اما خورشید هرگز غروب نکرده... شب های سفید روسیه، پدیده‌ ای شگفت‌ انگیز که سن پترزبورگ را به شهر بی خوابی افسانه‌ ای تبدیل می‌کند! در این مقاله علم پشت این معجزه طبیعی، بهترین تجربیات سفر، و اسرار محلی که گردشگران نمی‌دانند را فاش می‌کنیم. این پدیده منحصربه‌ فرد نجومی معروف به "شب های سفید" (White Nights)، افسانه‌ای ترین جاذبه تابستانی روسیه است که هر سال گردشگران را به سن پترزبورگ میکشاند. این پدیده سالانه حدود 4 میلیون گردشگر را به روسیه می‌کشاند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تور شب های سفید روسیه میتوانید با کرشناسان مای پرواز در ارتباط باشید.

شب‌های سفید روسیه چیست؟

شب‌های سفید در روسیه در واقع یک پدیده طبیعی است که به دلیل ناهماهنگی بین ماه، خورشید و زمین اتفاق می‌افتد. شب‌های سفید یا شب‌های روشن در کشور روسیه با شروع فصل تابستان شروع می‌شود. در فاصله بین تاریخ‌های 11 ژوئن تا دوم جولای. این پدیده به دلیل این اتفاق می‌افتد که خورشید در این زمان به زمین و هم‌چنین ماه نزدیک‌تر می‌شود و شهر سن پترزبورگ به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در این فصل سال شاهد شب‌های سفید است. در واقع خورشید به دلیل نزدیک بودن به این منطقه بیشتر از ماه به زمین می‌تابد و شب‌های سفید یا شب‌های روشن را می‌سازد.

این پدیده تنها در شهر سن پترزبورگ روسیه اتفاق نمی‌افتد. دلیل علمی این پدیده زیبا در واقع گسترده‌تر شدن مدار عرضی طلوع و غروب خورشید است. گسترده‌تر شدن مدار سبب می‌شود که خورشید در جایگاه اولیه خود ثبات پیدا کند. پدیده‌ی شب‌های سفید را از چند شهر دیگر روسیه هم می‎‌توان دید اما بسیار کم دیده می‌شود و به زیبایی شب‌های سفید در سن پترزبورگ نیست. اگر به دیدن این پدیده طبیعی بسیار زیبا علاقه دارید باید برنامه ریزی سفر خود به روسیه را برای تاریخ 21 خرداد تا 11 تیر انجام بدهید. سن پترزبورگ این مدت تنها میزبان شب‌های سفید نیست بلکه مردم روسیه سال‌هاست که این پدیده خاص را جشن می‌گیرند و به مناسبت آن فستیوال‌های بزرگ و شادی برگزار می‌کنند.

مردم روسیه علاقه دارند که در شب‌های روشن روسیه در خیابان‌های شهر قدم بزنند و پیاده روی کنند. هم‌چنین این پدیده کمک بسیار زیادی به اقتصاد کشور روسیه کرده است و سالانه پول زیادی از این طریق وارد کشور روسیه می‌شود. شب‌های سفید روسیه از وجه طبیعی بودن صرف فراتر رفته و تبدیل به یک مناسبت گردشگری و فرهنگی شده است. هر چند که مکان اصلی که پدیده‌ی شب‌های سفید در آن اتفاق می‌افتد شهر سن  پترزبورگ است اما هم زمان با این پدیده در پایتخت روسیه یعنی مسکو هم جشنواره‌ها و مراسم‌های فرهنگی و هنری نیز برگزار می‌شود.

در روسیه در فاصله آخر اردیبهشت تا ماه مرداد نیز که پایان شب‌های سفید است رویدادهای هنری و فرهنگی بسیاری در مسکو برگزار می‌شود. این رویدادها شامل اجرای تئاتر و باله و اپرا در تئاتر بولشوی، کنسرت در فضاهای بازی مانند پارک زاریادیه، نمایشگاه در موزه پوشکین، نمایشگاه در گالری ترتیاکوف و جشن روز ملی روسیه تنها بخش کوچکی از رویدادهای شهر مسکو در دوران شب‌های سفید است. علاوه بر این در خیابان‌های تاریخی شهر مسکو مانند خیابان نیکولسکایا و آربات اجراهای موسیقی شبانه و زنده، بازارهای شبانه و سرو کردن غذاهای محلی حال و هوای بسیار خاصی را به شهر مسکو می‌بخشد. این جشنواره‌ها در واقع به دلیل پدیده شب‌های روشن برگزار نمی‌شوند اما همزمان شدن این جشنواره‌ها با شب‌های روشن سفر به روسیه را خاطره انگیزتر کرده است. آب و هوای روسیه در هنگام رخ دادن پدیده شب‌های روشن یعنی در اواخر بهار و اوایل تابستان نسبتا معتدل است. با این حال ممکن است که تغییرات آب و هوایی غیر قابل پیش بینی نیز اتفاق بیفتد پس بهتر است پیش از سفر به روسیه احتمالات تغییرات آب و هوایی را در نظر بگیرید. هر چند که روسیه در بهار آب و هوای معتدلی دارد اما در تابستان هوای آن گرم و شرجی می‌شود و ممکن است هوا تا 30 درجه نیز گرم شود پس اگر قصد دیدن شب‌های سفید را دارید پوشاک و وسایل مورد نیاز با فصل را نیز با خود به روسیه ببرید.

پیشنهاد مطالعه: مهمترین فستیوال روسیه

علت رخ دادن پدیده شب های سفید: چرا آسمان تاریک نمی‌شود؟

شب‌های سفید روسیه، پدیده‌ای منحصربه‌فرد است که هر تابستان در شهرهای شمالی مانند سن پترزبورگ رخ می‌دهد. علت اصلی این رویداد نجومی، دو عامل کلیدی است:

۱. انقلاب تابستانی (Summer Solstice):
در اواخر خرداد تا تیر، نیمکره شمالی زمین به‌حداکثر تمایل به سمت خورشید می‌رسد.

۲. عرض جغرافیایی بالا (بالای ۵۵ درجه):
شهرهایی مانند سن پترزبورگ (۶۰° شمالی) آنقدر به قطب شمال نزدیک هستند که خورشید هرگز زیر افق نمی‌رود. در نتیجه، حتی در نیمه‌شب، خورشید در زاویه کم (کمتر از ۶ درجه) باقی مانده و آسمان در حالت غروب ملایم (Civil Twilight) قرار می‌گیرد.

 نکته جالب: در اوج این پدیده (۲۱ ژوئن)، سن پترزبورگ ۱۹ ساعت نور کامل و ۵ ساعت گرگ‌ و میش دارد و تاریکی مطلق اتفاق نمی‌افتد!

شب‌های سفید در چه کشورهایی دیده می‌شود؟

پدیده شب‌های سفید تنها در روسیه رخ نمی‌دهد بلکه در کشورهایی چون فنلاند، نروژ و سوئد نیز مشاهده می‌شود. در روسیه نیز این پدیده مختص به شهر سن پترزبورگ نیست و در چند شهر روسیه که موقعیت مکانی آن‌ها 59 درجه بالاتر از عرض جغرافیایی است قابل مشاهده است. در واقع برخی از شهرهای شمالی روسیه به دلیل نزدیک بودن به مدار قطب شمال، خورشید در این شهرها به طور کامل غروب نمی‌کند و تنها کمی به زیر سطح افق می‌رود و همین موضوع پدیده شب‌های روشن را به وجود می‌آورد. اما در هیچ کدام از این شهرها شب‌های روشن شبیه به سن پترزبورگ کامل نیست  فستیوال‌های بزرگ روسیه در سن پترزبورگ برگزار می‌شود. یکی از مکان‎‌های مورد علاقه گردشگران در شب‌های سفید رودخانه نوآ است که چند پل متحرک بر روی آن وجود دارد و گردشگران می‌توانند بر روی قایق یا کشتی‌ها سوار شده و منظره شب‌های سفید را از روی رودخانه نوآ مشاهده کنند.

در مدتی که شب‌های سفید در روسیه برقرار است مصرف برق شهری روسیه به شدت کاهش پیدا می‌کند و فرصت روشنایی شب اجازه می‌دهد تا حتی تیرهای چراغ برق خیابان‌ها را در این مدت خاموش کنند. از دیگر شهرهای روسیه که می‌توان در آن‌ها شب‌های سفید را مشاهده کرد می‌توان شهر نوریلسک، مورمانسک، ماگادان، خانتی، چرپووت، ولوگدا و سورودوینسک را نام برد. این شهرها به دلیل نزدیک بودن به دایره قطب شمال شب‌های روشن دارند و حتی گاهی در آن‌ها پدیده خورشید نیمه شب نیز دیده می‌شود. به طور کلی شب‌های روشن در منطقه اسکاندیناوی و کشورهای:

• فنلاند
• نروژ
• سوئد
• ایسلند

 قابل مشاهده است.

شب‌های سفید در چه تاریخی شروع می‌شود؟

بسیاری از کسانی که قصد سفر به روسیه را دارند پس از آشنایی با پدیده شب‌های سفید یا شب‌های روشن مشتاق دیدن شب‌های روشن شده و به دنبال هماهنگ کردن تاریخ سفر خود با شب‌های روشن هستند. هر چند که پدیده شب‌های سفید از اواخر اردیبهشت(ماه می) تا مقداری قابل مشاهده است و تا اوایل مرداد (اواخر جولای) نیز ادامه پیدا می‌کند اما اوج زیبایی شب‌های سفید که در آن جشنواره‌های بزرگی برگزار می‌شود  از اواخر ماه می تا دوم جولای است. به تاریخ شمسی از اواخر خرداد تا اواسط تیر. اوج پدیده جذاب شب‌های روشن از تاریخ 11 ژوئن تا دوم ژوئیه است. این تاریخ مصادف با 31 خرداد تا 1 تیر است.

پیشنهاد مطالعه: سوغات روسیه چیست؟

عوارض شب‌های سفید روسیه

اگر چه فستیوال شب‌های روشن به شدت زیبا و جذاب است اما طولانی بودن روزها و ساعت‌های متمادی بدون تاریکی با درخشش خورشید عوارضی را نیز به همراه دارد. هم برای افراد محلی و هم گردشگران. شب‌های سفید برای افراد محلی عوارضی مانند بی خوابی، به هم خوردن ساعات خواب، بی حوصلگی، خشک شدن شبکیه چشم و سردردهای میگرنی را به همراه دارد. گردشگران نیز ممکن است در روزهای اول ورود به سن پترزبورگ برای تنظیم ساعت خواب و به خواب رفتن چالش داشته باشند. مردم ساکن د سن پترزبورگ برای در امان ماندن از عوارض شب‌های سفید پرده‌های بسیار ضخیم و تیره‌ای نصب می‌کنند و گاهی از چشم‌بندهای تیره رنگ و مخصوصی استفاده می‌شود که بتوانند در شب‌ها راحت‌تر بخوابند.

فستیوال شب‌های سفید روسیه

هر ساله در فاصله تاریخ‌های 21 خرداد تا 11 تیر به مناسبت شب‌های سفید فستیوال‌های بزرگ و شادی در در سن پترزبورگ برگزار می‌شود. رقص، موسیقی، آواز و پایکوبی بخش جدایی ناپذیر این فستیوال‌ها هستند. این فستیوال‌ها معمولا در کنار کاخ پترهوف و موزه آرمیتاژ برگزار می‌شوند. در فاصله بین اواخر ماه می تا اواخر ماه جولای فروشگاه‌ها و مغازه‌های اطراف کاخ به صورت 24 ساعته باز هستند تا افراد محلی و گردشگران بتوانند خرید کنند.

در شب‌های سفید بسیاری از افراد از فرصت شب‌های روشن استفاده می‌کنند تا در نیمه شب قدم بزندند یا مشغول به خرید باشند و این فرصت خوبی هم برای فروشگاه‌ها و افراد محلی و هم فرصت خوبی برای گردشگران است تا زیبایی‌های مسحور کننده شهر سن پترزبورگ را در شب‌های روشن ببینند. یکی از مکان‌های مورد علاقه گردشگران در شب‌های سفید رودخانه نوآ است که بر روی آن پل متحرکی قرار دارد و افراد علاقه‌مند می‌توانند سوار بر قایق شده و زیبایی‌های شهر را از روی رودخانه نظاره کنند.

در شب‌های روشن فضای بسیار شاد و مفرحی بر شهر سن پترزبورگ حاکم است. شب‌های سفید روسیه برای زوج‌های جوانی که می‌خواهند ماه عسل متفاوت و بسیار خاصی را تجربه کنند گزینه بسیار مناسب و خاصی است و خاطرات فراموش نشدنی را به جای می‌گذارد. علاوه بر این برای کسانی که علاقه‌مند به عکاسی از پدیده‌های طبیعی خاص و مناظر چشم‌گیر هستند شب‌های روشن در سن پترزبورگ یکی از بهترین گزینه‌ها برای عکاسی است. شهر سن پترزبورگ دارای مناظر طبیعی، رودخانه‌ها و کاخ‌ها، موزه‌ها و بناهای بسیار خاص و چشم‌گیری است که برای عکاسی بسیار مناسب و دلپذیر هستند. شب‌های سفید در روسیه در فصل تابستان برگزار می‌شود و خورشید 19 ساعت به سن پترزبورگ می‌تابد. فستیوال‌هایی که در مدت شب‌های روشن در روسیه برگزار می‌شوند زیاد و گسترده هستند که در ادامه مقاله همه فستیوال‌های شب‌های روشن را بررسی می‌کنیم.

• فستیوال شب‌های روشن روسیه: این فستیوال بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین فستیوال شب‌های روشن است که در مجاورت کاخ پترهوف و موزه آرمیتاژ برگزار می‌شود.
• فستیوال بادبان‌های قرمز: فستیوال بادبان‌های قرمز از جنگ جهانی دوم شروع شده و کماکان نیز ادامه دارد این فستیوال در برای دانش آموزان و فارغ التحصیلان طراحی و اجرا می‌شود اما شرکت در آن برای عموم مردم روسیه و گردشگران آزاد است و در این فستیوال یک قایق با بادبان‌های قرمز از روی نوا، رودخانه اصلی سن پترزبورگ عبور می‌کند. در این فستیوال بسیار جذاب و دیدنی میلیون‌ها نفر از مردم روسیه و گردشگران خارجی در کنار رودخانه نوآ می ایستند و از آتش بازی‌ها و اجراهای نوری خیره کننده لذت می‌برند.
• فستیوال صدا و رنگ‌ها: فستیوال صداها و رنگ‎‌ها در روسیه برای کودکان در سنین مختلف برگزار می‌شود و بچه‌ها در سنین مختلف استعدادهای خود را در زمینه هنر و موسیقی نشان می‌دهند و به نمایش می‌گذارند. با شرکت در این فستیوال‌ها خانواده‌ها می‌توانند نام کودکان خود را در کارگاه‌های هنری مختلف بنویسند و آموخته‌های کودکان در طول فستیوال‌های صدا و رنگ‌ها به نمایش در می‌آید.
• فستیوال ستاره‌ها: فستیوال ستاره‌های شب‌های سفید در تئاتر مارینسکی برگزار می‌شود در این فستیوال هنرهای فاخر روسیه از جمله اپراها، موسیقی‌ها و رقص‌های باله برای تماشاگران اجرا می‌شود. در این فستیوال هنرمندانی از سراسر جهان برای اجرای اپرا، باله و موسیقی‌های فاخر به تئاتر مارینسکی روسیه می‌آیند.
• کارناوال شب‌های سفید: کارناوال‌هایی که در شب‌های سفید در روسیه اتفاق می‌افتند معمولا در منطقه پترهوف و در اطراف کاخ پترهوف برگزار می‌شود. کارناوال‌هایی که در منطقه پاولوفسک هستند و کاخ کاترین که شهرت زیاد آن‌ها به دلیل بازسازی وقایع تاریخی به شکلی بسیار هنرمندانه و زیبا است.
• فستیوال موسیقی شب‌های سفید: این فستیوال 25 سال است که در کنار رودخانه نوآ برگزار می‌شود. در فستیوال موسیقی شب‌های سفید روسیه هنرمندان موسیقی پاپ از سراسر جهان به روسیه می‌آیند و در کنار رودخانه نوآ به اجرای موسیقی می‌پردازند.
• ماراتن شب‌های سفید: علاوه بر اجرای برنامه‌های هنری، موسیقی و رقص ورزشکاران نیز بخشی از برنامه‌های شب‌های روشن را به خود اختصاص داده‌اند. و ورزشکاران می‌توانند با شرکت در این فستیوال‌ها توانایی خود را ارائه می‌کنند. برگزاری این فستیوال‌ها از سال 1990 شروع شده است. در این ماراتون‌ها دوندگان روسی در خیابان‌های سن پترزبورگ به رقابت می‌پردازند.

پیشنهاد مطالعه: قیمت غذا در روسیه

در طول شب‌های روشن روسیه قیمت بلیت‌های تئاترها و موزه‌ها کاهش پیدا می‌کند و برای گردشگران تخفیفات ویژه‌ای ارائه می‌شود. هم‌چنین در این مدت رستوران‌ها و کافه‌های سن پترزبورگ به صورت 24 ساعته آماده پذیرایی از مهمانان و گردشگران هستند. مسافران معمولا در سفر و بازدید از سن پترزبورگ و شب‌های سفید دچار بی خوابی می‌شوند. مردم محلی هم از این عوارض در امان نیستند و راهکارهای متفاوتی برای مقابله با کسالت و کم خوابی دارند.